Απόλλων - πύθων - Λητώ : αποσυμβολισμός μύθου

Η παρουσία της Γης σαν πρωτογενές στοιχείο-ύλη και θεότητα εμφανίζεται στις τρεις βασικές πηγές της ελληνικής μυθολογίας (Χθόνια, Ησίοδος, Ορφική).

Στις άλλες θρησκείες, που επηρέασαν τον λεγόμενο ευρωπαϊκό πολιτισμό, η παρουσία της Γης (στοιχείο και θεότητα) είναι διαφορετική και εν πάση περιπτώσει, όχι πρωταρχική (Γερμανοσκαδιναβική: Ελλα, Βίβλος, Κοράνι).

Μπορούμε να θεωρήσουμε την "Χθόνια" θεογονία-κοσμογονία σαν την ποιο αρχαϊκή, ως προς τα αναφερόμενα πρόσωπα (θεότητα) και στοιχεία που εν τούτοις συμπλέκονται με την εξέλιξη άλλων θεογονιών.

Σύμφωνα, λοιπόν, με την χθόνια (υπόγεια, υπό την γην) παράδοση, εν αρχή υπήρχε η Μητέρα-Γη, υποχθόνια προσωπικότητα που κυριαρχούσε στους Δελφούς.

Οι Δελφοί αρχικά ονομάζονταν Πυθώ όπως και οι εν λόγω Μητέρα-Γη. (Η ετυμολογία των δύο ονομάτων είναι ήδη ενδιαφέρουσα: Πυθώ από το πύθομαι= φθείρω, αλλοιώνω, αποσυνθέτω ή από το πυνθάνομαι= μανθάνω, πληροφορούμαι, εξετάζω, ερευνώ. Το Δελφοί προέρχεται από το δελφός που σημαίνει μήτρα, π.χ. αδελφοί= από την ίδια μήτρα).

Διακρίνουμε, σαφώς, την κυριαρχία, σημασιολογική και ετυμολογική, του διπλού στοιχείου μητρικού και χθονίου (γήινου).

Η κυριαρχία όμως της Μητέρας-Γης δεν είναι στατική αλλά δυναμική, εξελικτική. Η Μητέρα-Γη λεγόμενη και Πυθώ έχει σαν αντιπρόσωπο και φύλακα της περιοχής τον γιό της ονομαζόμενο Πυθών που στα διάφορα αγγεία παίρνει την μορφή του φιδιού πυθώνος.

Αναλογικά, στην Κρήτη (2000-1600 προ Χριστού) λατρεύονται οι θεές με τα φίδια, θεές μαστοφόρες και φαλλοφόρες (βλ. αγαλματίδια στο Μουσείο του Ηρακλείου). Σ’ αυτήν την πρωταρχική κατάσταση η Μητέρα-θεά είχε ταυτοχρόνως στήθος και φαλλό. Σημεία απόλυτης εξουσίας θα έλεγαν και πάλι οι ψυχαναλυτές αλλά και οι ανθρωπολόγοι…

Ας επανέλθουμε στους Δελφούς (Πυθώ). Σύμφωνα με τον μύθο, ο Απόλλων, ακόμη βρέφος, σκοτώνει τον Πύθωνα στο όνομα του πατέρα Διός και εκθρονίζει την προφήτισσα μητέρα-Γη (Πυθώ) που βασίλευε στους Δελφούς.

Δηλαδή της αφαιρεί την φαλλική της δύναμη και εξουσία.

Σ’ αυτή την εξελικτική πορεία βλέπουμε ότι μ’ αυτή την πράξη, ο Απόλλων κόβει συμβολικά τους δεσμούς με το μητρικό μορφοείδωλο (πρότυπο), αλλά επίσης κόβει τους δεσμούς με τους αρχαϊκούς θεούς (Πυθώ-Πύθων) σαν θεός της νέας γενεάς των ολυμπίων θεών, των οποίων προΐσταται ο Ζευς, ασκώντας την πατρική εξουσία (πέρασμα από την μητριαρχία στην πατριαρχία). Είναι ενδιαφέρον να σημειωθεί ότι ο Απόλλων, θεός της νέας γενεάς των ολυμπίων, εξυπηρετεί αυτό το πέρασμα στο όνομα του Διός, αλλά μην ξεχνάμε ότι η μητέρα του Λητώ, ναι μεν ζευγαρώθηκε με τον Δία για να τον γεννήσει, αλλά η Λητώ ανήκει στις πρώτες (αρχαϊκές) γενεές των θεών. Είναι η κόρη του τιτάνα Κοίος, γιου του Ουρανού και της Γης (σημειώνουμε την έμμεση παρουσία της Γης).

Ο Απόλλων, άρα, με την πράξη του, καθιερώνει την εξουσία των ολυμπίων θεών στους οποίους ανήκει, γίνεται κυρίαρχος των Δελφών, που είναι ο ομφαλός της γης, αλλά επίσης καταλύει την εξουσία των παλαιών θεοτήτων στους οποίους ανήκε και η μητέρα του Λητώ.

Αποδεσμεύεται από την μητρική εξουσία κρατώντας πάντως μια σημαινόμενη-συμβολική συνέχεια μαζί της: Στους Δελφούς αποκαλείται Πύθιος Απόλλων. Στη χθόνια μυθολογία η Γη είναι παρούσα αλλά μόνο με συμβολικά ονόματα: Πύθιος Απόλλων, Πυθία η νέα προφήτισσα."

Πηγή : Μενιππιάδα Εφυραία